Lễ Vượt Qua lần đầu tiên được Đức Chúa Trời thiết lập qua Môi-se, trong một sự kiện Xuất Ai Cập. Đây là thời điểm ứng nghiệm những lời hứa của Đức Chúa Trời dành cho dân Ngài. Chúng ta phải nhớ rằng Đức Chúa Trời ban đầu đã hứa với Áp-ra-ham qua một khải tượng rằng con cháu ông sẽ nhận được xứ Y-sơ-ra-ên, nhưng không phải ngay lập tức.
Sáng-thế Ký 15:12-16
12Mặt trời vừa lặn, Áp-ram ngã ra ngủ thật say. Bóng tối dày đặc khủng khiếp phủ xuống bao bọc ông.
13Chúa bảo Áp-ram: “Con phải biết chắc rằng dòng dõi con sẽ kiều ngụ nơi đất khách quê người, phải phục dịch dân bản xứ và bị áp bức suốt bốn trăm năm.
14Nhưng Ta sẽ trừng phạt quốc gia mà dòng dõi con phục dịch. Sau đó, dòng dõi con sẽ thoát ra và đem theo rất nhiều của cải.
15Còn con sẽ sống rất thọ, được về với tổ phụ con cách bình an và được chôn cất.
16Đến đời thứ tư, dòng dõi con sẽ quay lại đất nước này vì hiện nay tội ác dân A-mô-rít chưa đầy dẫy.”
Vì vậy, câu chuyện Xuất Ai Cập là sự đỉnh điểm của một giai đoạn dài chờ đợi, chịu khổ và bị nô lệ. Dân Do Thái bị nô lệ tại Ai Cập trong khoảng bốn trăm năm. Phần nào đó, chúng ta có thể đồng cảm với tình cảnh ấy, vì chúng ta cũng thường cảm thấy các phước hạnh và lời hứa của Đức Chúa Trời dường như còn xa, và chúng ta phải kiên trì chịu đựng, chờ đợi sự ứng nghiệm của những lời hứa ấy.
Câu chuyện này, giống như nhiều câu chuyện khác trong Ngũ Kinh (năm sách đầu tiên của Kinh Thánh), có thể được hiểu rõ hơn qua khái niệm “hình bóng học” (typology). Đây là những sự kiện có thật trong lịch sử loài người mà Kinh Thánh cung cấp, nhưng chúng mang một khuôn mẫu hoặc hình bóng sẽ được ứng nghiệm sau này. Có khả năng những gì đã xảy ra cho dân Y-sơ-ra-ên lại được ứng nghiệm và tái hiện trong Giao Ước Mới và trong chức vụ của Chúa Jesus? Điều này thường đem lại những kết quả đáng kinh ngạc về cách Đức Chúa Trời thành tín trong việc làm trọn các lời hứa của Ngài. Vậy nên, chúng ta hãy xem xét kỹ hơn những sự kiện của Lễ Vượt Qua đầu tiên.
Tên gọi “Lễ Vượt Qua” xuất phát từ sự thương xót của Đức Chúa Trời đối với người Do Thái trong khi Ngài giáng sự phán xét lạ lùng trên dân Ai Cập. Khi ấy, dân Do Thái đang làm nô lệ, còn Ai Cập thì từ chối cho họ ra đi để thờ phượng Đức Chúa Trời của họ. Thay vào đó, người Ai Cập đòi hỏi dân Do Thái làm việc nhiều hơn và bắt đầu bắt bớ họ cách tàn nhẫn, thậm chí buộc họ phải giết các bé trai sơ sinh của chính mình. Dân Do Thái không vâng theo điều đó, nhưng sự nô lệ của họ càng ngày càng khốn khổ, cho đến khi họ bắt đầu cầu xin và khẩn nài Đức Chúa Trời giải cứu họ. Khi Đức Chúa Trời bắt đầu giải phóng họ khỏi người Ai Cập, Ngài dùng những hình phạt và tai hoạ có mức độ nghiêm trọng ngày càng tăng dần. Và tai hoạ cuối cùng chính là Lễ Vượt Qua, trong đó các con đầu lòng của người và súc vật đều sẽ chết, nhưng Đức Chúa Trời sẽ “vượt qua” – hoặc nói các khác là tha thứ – cho dân Do Thái nếu họ tuân theo đúng mọi chỉ dẫn của Ngài.
Xuất Ai Cập Ký 12:5-13
5Thú vật các con chọn trong bầy cừu hay bầy dê phải là con đực, đúng một tuổi, không tì vết.6Các con vật này phải được chăm sóc cho đến ngày mười bốn tháng này, là ngày toàn dân Y-sơ-ra-ên đem chúng ra giết vào lúc chiều tối.7Rồi họ sẽ lấy huyết cừu đem bôi trên thanh ngang và trên hai thanh dọc của khung cửa vào nhà, là nơi sẽ ăn thịt cừu.8Nội đêm đó họ sẽ ăn thịt cừu đã quay trên lửa với rau đắng và bánh không men.9Đừng ăn thịt sống hay thịt luộc, nhưng phải đem quay cả con cừu trên lửa, với cái đầu, chân và bộ lòng.10Đừng để thừa lại cho đến sáng mai; nếu còn thừa chút gì, hãy đem đốt hết.11Đây là cách các con ăn thịt đó; phải nai nịt gọn gàng, chân mang dép và tay cầm gậy. Các con phải ăn vội vàng; đó là lúc CHÚA Vượt Qua.12Trong đêm ấy, Ta sẽ vượt qua khắp xứ Ai-cập và giết hết các con đầu lòng của loài người cũng như của các loài súc vật, và Ta cũng sẽ đoán phạt các thần của Ai-cập. Ta là CHÚA.13Huyết bôi trên cửa là dấu hiệu của nhà các con ở và khi Ta thấy huyết, Ta sẽ vượt qua, và bệnh dịch sát hại sẽ không đụng đến các con trong khi ta hành hại người Ai-cập.
